بیش از هفت سال پیش تاکنون، بسیاری از مردم ایران که در حاشیه و کنار شهرهای بزرگ در فقرو تنگدستی بسر می بردند، ناگهان به ثروتی دست یافتند، و حتی درمیان ثروتمندترین مردم خاورمیانه جای گرفتند. زمانی بنائی، بنگاه معاملات ملکی و داشتن مغازه ساندویجی شغل های با اهمیت و مورد احترام همگی نبود. در حالی که اکنون دارندگان این کسب ها درمیان ثروتمندان جای گرفته اند و بسیار بانفوذ می باشند.
قیمت ها در ایران به طور سرسام آوری بالارفته تا آن جا که قیمت بعضی اجناس از قیمت آن ها در اروپا و آمریکا بالاتراست.
درهرحال به نظر می رسد که یا اقتصاد متورم ایران در حال انفجاراست، و یا ایران آن چنان پیشرفت کرده که این افزایش قیمت ها عادی است؟. بسیاری در ایران از روش اقتصاد دولت انتقاد می کنند وهمیشه ادعا دارند که بهتر از دولت مردان می توانند اوضاع بد اقتصاد کشور را اصلاح بخشند. در حقیقت باوجود آن چه ایرانیان تصور می کنند، راههایی وجود دارد که می توان سقوط احتمالی اقتصاد ایران را بررسی نمود.
تورم
بنا برارقامی که به وسیله دولت ایران انتشاریافته، نرخ تورم در بین سال های ۲۰۰۹-۲۰۰۱ برابر ۱۶.۹٪ بوده، در حالی که گروه زیادی آن را تا ۲۵٪ می دانند. هر ایرانی از میزان بالای تورم آگاهی دارد، ولی عده ای نمی دانند چه عواملی موجب این رشد بالا است، و چگونه می توان با آن مقابله کرد.
میزان تورم۲۰۰۰ -۲۰۰۹ ارقام دولت ایران
تورم نشان می دهد که هرسال تا چه اندازه از ارزش پول جاری کاسته می شود. بنابراین با یک مبلغ مشخص که می توانستیم در سال ۲۰۰۱ جنسی را خریداری کنیم، با همان مبلغ در سال ۲۰۰۹ قادر به خرید همان جنس نخواهیم بود. این تورم در باره پول ایران حقیقت دارد، زیرا ارزش لباس، غذا، ملک، اجاره، مسافرت و بسیاری از چیزهای دیگرلازم زندگی گاهی درمدت کوتاه چند ماه به دو یا سه برابر قیمت اولی افزایش یافته است.
موضوع مهم این است که باوجود تورم بالا، ارزش پول ایران بامقایسه با دلارهمچنان ثابت نگاه داشته شده، و در برابر پوند ویورو حتی قوی ترشده است. این به دلیل سیاست دولت ایران است که ارزش ریال در برابر دلار را *(مصنوعاً) ثابت نگاهداشته است. درهرحال از آن جا که تورم آمریکا و انگلیس به طورمیانگین بین ۳-۲٪ است، می توان انتظار داشت که کاهش و نزول سالانه ریال بین ۱۳-۱۲٪ بامقایسه به پول امریکا و انگلیس می باشد. بر اساس سنجش به وسیله اکتابی Octaby ارزش درست و واقعی ریال هم اکنون ۲۵۰۰۰ در برابر هردلار است نه آن چه *(به غلط) می گویند که ارزش هر دلار برابر ۱۱۰۰۰-۱۰۰۰۰ ریال است.
دولت ایران *(به طور مصنوعی) ارزش پول ایران را قوی نگاه داشته، تا جلو تورم را *(ظاهراً) گرفته باشد و واردات به ایران ارزان تهیه شود. اما نکته ای که از آن غافل ماندند، این کار دارای اثر منفی بر صنعت داخلی و صدور کالای کشور خواهد داشت که رشد صنعت داخلی را متوقف می سازد و نمی تواند باواردات ارزان نگه داشته شده رقابت کند. بنا بر گزارش مجله وال استریت Wall Street Journal، دولت ایران روزانه بین ۱۸۰$-۲۵۰$ میلیون دلار خرج می کند تا*(به طور مصنوعی) نرخ برابری ریال و دلار را ثابت نگاه دارد.
برابری دلار آمریکا با ریال ایران ۲۰۰۴-۲۰۱۰
برابری پوند انگلیس با ریال ایران ۱۹۹۹- ۲۰۱۰
در نتیجه *(این سیاست غلط)، بسیاری از ایرانیان، به ویژه مامورین دولت *(وابستگان رژیم) اموال خود را در ایران فروخته، *(وباخرید ارز خارجی بسیار ارزان) در کشورهای دیگر پس انداز ویا سرمایه گزاری کرده اند.*( به غارت سرمایه های ملی پرداختند)
گرچه از یک سال پیش تاکنون ارزش املاک در ایران به شدت کاهش یافته، و اکنون کمترین بها را از سه سال پیش پیداکرده است، با این وجود مالکین ایرانی به طور میانگین ثروتمند تر از طبقه شاغل در کشورهای غربی می باشند، زیرا عموماً وامی نگرفته اند و چندان بدهی بر روی ملک خود ندارند، و می توانند به آسانی آن ها را به پول تبدیل کرده و بانرخ خوب به ارزهای خارجی قابل اعتماد دسترسی پیداکنند.
تحریم اقتصادی و دنباله گیری ایران برای دستیابی به انرژی اتمی
این تحریم می تواند اثر زیادی روی اقتصاد ایران داشته باشد و موجب تکان دادن و تغییر بافت اجتماعی مردم خواهد شد. به تازگی اتحادیه اروپا جدا از تحریم اقتصادی سازمان ملل، تحریم جداگانه ای برای ایران در نظر گرفته است. این تحریم ها هنوز اثر کوچکی روی اقتصاد ایران خواهد داشت. در هر حال، دولت ایران همچنان برای دست یابی به انرژی هسته ای می کوشد، در حالی که وانمود می کند برای استفاده از انرژی آن در راه صلح در تلاش است. این روش احتمالاً ایران را در یک بن بست قرار می دهد و آن این که چنانچه ایران به سلاح اتمی دست یابد، بدون شک دو چیز اتفاق می افتد:
* ایران کاملاً از غرب جدا و منزوی شده، و تحریم های اقتصادی فلج کننده بر ایران پیاده می شود، که محدود کردن امکان فروش نفت در دنیا به دنبال جلوگیری از حرکت کشتی های نفتی به وسیله آمریکا خواهد بود.
* امکان دارد تاسیسات اتمی و انرژی ایران مورد حمله قرار گیرد/یا نیروهای اسرائیلی مخفیانه به خراب کردن آن پردازند. بزرگترین تهدید به اسرائیل دشمنی ضد صهیونیستی دولت ایران است (چنانکه دولت ایران به حمایت و پشتیبانی حزب الله می پردازد)، به نفع اسرائیل است که امکانات هسته ای که موجودیت آنان را تهدید می کند از میان ببرند، همان گونه که در سال ۱۹۸۱ با عراق انجام دادند. دولت اسرائیل اخیراً یک بررسی از روی ستلایت در مورد انرژی هسته ای ایران انجام داده است.
احتمالاً ایران به سلاح اتمی دست خواهد یافت، چیزی که دولت ایران بر این باورست که موجب اتحاد و هم بستگی مردم در حمایت آن ها خواهد شد و ممکنست موجب تحریک کشورهای غربی برای حمله به ایران باشد، همان گونه که ایران در سال ۱۹۸۰ عراق را تحریک به حمله کرد( این حمله موجب حمایت و پشتیبانی مردم از دولت فاسد ایران شد)، به امید این که باردیگر مردم را به گرد دولت بی اعتبار، و به پشتیبانی و حمایت آن جمع کند.
تلاش ایران برای دست یابی به سلاح اتمی بدترین اقدام برای ایران با اقتصاد لرزان و ناتوان کنونی و تقریباً غیر قابل جلوگیری است.
کاهش و از میان برداشتن سوبسید(کمک های دولت)
میزان حقوق نسبت به خرج زندگی در ایران بسیار پائین است. به ویژه در مورد بانوان که کمتر از همکاران مرد، و مبلغی بین ۲۰۰ دلار و ۵۰۰ دلاردر ماه دریافت می کنند ( برحسب ناحیه و شهراین مبلغ متفاوت است). مضافاً براین، میزان بیکاری بسیار زیاد است، محاسبه دولت این میزان را ۱۱.۸٪ و میزان واقعی به ۳۰-۲۰٪ از جمعیت جامعه را شامل می شود.
دولت برنامه ریزی کرده که طی ۵ سال آینده سوبسید را از نیازهای اولیه مردم مانند نان، شیر، بنزین، برق و گاز (غذا و سوخت) بردارد که اثر معکوسی بر روی زندگی مردم کم درآمد خواهد داشت و تورم را از میزان کنونی که بسیار بالا است، زیادتر خواهد کرد.
همچنین دولت در صدد است که صفرها را از آخر پول در جریان بردارد و اسکناس های درشت تری را به چاپ رساند، گرچه هم اکنون این اسکناس ها را وارد بازارکردند که اثر منفی روانی روی مردم خواهد داشت و با به کارنگرفتن اسکناس های ریز و کوچکتر، قیمت ها به طور مصنوعی بالا می رود.
اعتراض علیه دولت و مقاومت مردم
از بیش از ۱۱سال پیش تاکنون دائماً برتعداد اعتراض کنندگان و مقاومت در برابر دولت به ویژه دربرابر حکومت غیر دموکراتیک مذهبی ملاها افزایش یافته است. شمار اعتراض کنندگان این گروه مقاومت (جنبش سبز) به نتیجه انتخابات گذشته در سال پیش به ۳-۲ میلیون رسید. گرچه از آن زمان تاکنون، درنتیجه سرکوب شدید دولت ظاهراً نشانه ای از مقاومت مردم دیده نمی شود، ولی مانند هر اعتراض و مقاومت دیگر این آتش زیر خاکستر است و هنگامی که وقت آن فرارسد زبانه خواهد کشید.
باوجود چنین وضع نا بسامان و ناپایدار کشور صنعت توریستی تقریباً از میان رفته، بسیاری از دولت های خارجی برای مسافرت اتباع خود به ایران ابراز ناامنی و اعلام خطر نمودند، و کمپانی های بیمه حاضر به بیمه کردن مسافرین به ایران نیستند.
دستگیری افراد بیگناه خارجی و متهم کردن آنان به جرم های دروغین و زندانی کردن آنها، و تعویض آنان با تروریست های شناخته شده، موجب احساس بدی در میان کمپانی ها و مردم دیگر کشورهاشده، که درنتیجه علاقه ای به هیچ نوع سرمایه گذاری در ایران نخواهند بود.
باگذشت یک سال از اختلافات شدید بر سر انتخابات گذشته، بنظر می آید تا سه سال دیگر این مقاومت و دست و پنجه نرم کردن میان دولت وگروه مقاومت سبزتا انتخابات بعدی باوجود وضع بد اقتصادی و مالی می تواند به شکست کامل اقتصادی، و فرارسرمایه داران و به غارت بردن سرمایه های ملی بیانجامد. هر دولت آینده که بخواهد (باوجود وضع بد اقتصادی) اعتراضات مردم را سرکوب کند می تواند موجب عصبانیت و نارضایتی بیشتر مردم شده که عکس العمل های خشونت بار و نابسامانی و ناپایداری را به دنبال داشته، و اثر منفی آن برروی کشور خواهد ماند.
چگونه می توان مانع شکست اقتصادی کشور شد؟.
راههایی وجود دارد که ایرانیان می توانند سرمایه و هستی خود را در برابرشکست و سقوط اقتصادی حفظ کنند:
۱- به جای یک بخش، در چند بخش متفاوت سرمایه گذاری کنید. همه سرمایه گذاری را برای خرید زمین و ملک بکار نبرید. این یکی از بزرگترین اشتباه ایرانیان است که همیشه دریک بخش سرمایه گذاری می کنند. مقدار قابل توجه سرمایه باید برای خرید طلا ودیگرچیزهای گرانبها و هم چنین ارزهای خارجی باشد. این روش از سرمایه در برابر سقوط و کم ارزش شدن یک یا چند ارز آن چنان که در سال ۲۰۰۷ در زیمبابوی اتفاق افتاد جلوگیری می کند.
۲- درچیزهایی سرمایه گذاری کنید که به سرعت قابل تبدیل به پول باشد. در صورتی که وضع اقتصادی ناجور است، خانه و زمین را نمی توان فروخت، فروشنده زیاد و خریدار کم است. باوجود تورم زیاد، احتمال حمله نظامی زیاد بوده و بسیار از ثروتمندان ناچارند املاک خود را ارزان فروخته و از کشور فرار کنند، آن چنان که درسال ۱۹۷۹ اتفاق افتاد.
۳- پول خود را در بانک ایرانی نگذارید. گرچه بهره بانک های ایرانی بالا و خوب است، اماباید توجه داشت باوجود تحریم اقتصادی که در پیش است، امکان دارد بعضی بانک های ایرانی ورشکسته شوند و نتوانند پول شما را پرداخت کنند. در شرایط کنونی که نرخ تبدیل ریال به پوند و یورو خوب است، موقع مناسبی است که ایرانیان پول های خود را در بانک خارجی ذخیره کنند. حتی اگرچه نرخ بهره بانک های خارجی کمتراست، ولی بادرنظر گرفتن آینده بهتر برای نرخ تبدیل به پول ایرانی، و امنیتی که در نگهداری و حفظ پول وجود دارد، سپردن در بانک خارجی ارجح تر است.
۴- به طورکلی ایران را ترک کنید. هم اکنون بسیاری از کشورهای خارجی تقاضای ویزای سرمایه گذاران ایرانی را می پذیرند. بسیاری از مالکین زمین و خانه درایران دارای املاکی هستند که ارزش آن ها بیشتر از زمین و ملک در کشورهای خارجی است. به ویژه آن که هم اکنون کشورهای خارجی از بحران اقتصادی بیرون می آیند و نرخ تبدیل به پول های بیگانه بسیار خوب و مناسب بوده، و خرید املاک باقیمت ارزان جبران آن کمبود در فروش املاک در ایران را خواهد کرد.
۵- برکناری و سقوط دولت- سرانجام وضع بد اقتصادی وقتی می تواند اصلاح شود، که رژیم کنونی با یک رژیم دموکراتیک که بتواند با جامعه جهانی کنار آید و با آن جوش بخورد، جابه جا شود. تا آن زمان که رژیم عوض شود، ویا برکنارگردد، ایران در وضعیت بد و غیر قابل پیش بینی امنیت و یک پارچگی به سر خواهد برد. با یک دولت حقیقی و مردمی، با مقدار بسیارزیاد ثروتی که ایران در اختیار دارد می توان صنعت شکست خورده ایران را دوباره نوسازی کرد، و بهبودی بخشید، اقتصاد را شکوفا نمود، واز پرداخت در پروژه و برنامه های بی مورد، و تبلیغات بی جا و محاکمات بی مورد خود داری نمود.
* آن چه در داخل پرانتز است، نظر مترجم می باشد.
